Τελικά, το smartphone σας «ακούει» αυτά που λέτε; Οι ειδικοί απαντούν!

Είναι γεγονός πως η χρήση smartphones βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε πολύ υψηλά επίπεδα, με τα μικρόφωνα να αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του hardware κάθε συσκευής. Τι αντίκτυπο έχει αυτό στην προστασία της ιδιωτικής σας ζωής και ποια είναι η άποψη των ειδικών; Το Digitaltrends προσπαθεί να δώσει κάποιες απαντήσεις στον σημαντικό αυτό προβληματισμό πολλών...

Τα μικρόφωνα δε χρησιμοποιούνται πλέον για κλήσεις μόνο. Αυτή η περίοδος έχει παρέλθει. Ψηφιακές βοηθοί, όπως οι Apple Siri, Google Assistant και Microsoft Cortana, κάνουν συνεχώς την εμφάνισή τους σε όλο και περισσότερες συσκευές. Τις χρησιμοποιούμε για να πάρουμε απαντήσεις σε συγκεκριμένα ερωτήματα, να θέσουμε υπενθυμίσεις και να κλείσουμε κάποια ραντεβού. Οι εφαρμογές και τα παιχνίδια απαιτούν και αυτά πρόσβαση στο μικρόφωνο της συσκευής μας. Αλλά γνωρίζουμε πραγματικά τι «ακούνε» και τι συμβαίνει με τον ήχο που καταγράφουν;

"Τα smartphones είναι μικρές συσκευές εντοπισμού"

«Τα smartphones είναι μικρές συσκευές εντοπισμού. Μπορεί οι περισσότεροι από εμάς να μην τις θεωρούμε ως κάτι τέτοιο, επειδή είναι πολύ προσωπικές συσκευές. Ταξιδεύουμε με αυτές, κοιμόμαστε με αυτές, αλλά στην πραγματικότητα συλλέγουν μεγάλη ποσότητα πληροφοριών, μεταξύ αυτών και δεδομένα ήχου», αναφέρει η Michelle De Mooy, διευθύντρια του «Center for Democracy and Technology’s Privacy & Data Project (CDT)».

Το ιστορικό της Google στη συσκευή σας και οι... άλλες εταιρείες

Ένα παράδειγμα του πώς συλλέγονται τα δεδομένα σας; Αν είστε χρήστης των υπηρεσιών της Google, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το συγκεκριμένο σύνδεσμο στον οποίο μπορείτε να δείτε το ιστορικό που έχει κρατήσει η Google για όλες τις διαδικτυακές σας κινήσεις στις υπηρεσίες της, από τον Chrome και την υπηρεσία αναζήτησης μέχρι το Android και το Youtube. Μπορείτε να δείτε και το Voice & Audio Activity, ώστε, σε περίπτωση που έχετε χρησιμοποιήσει το voice search στο Google, να έχετε πρόσβαση στις ηχογραφήσεις σας και μπορείτε να τις αναπαράγετε.

Ελάχιστοι συνειδητοποιούν ότι τα δεδομένα τους βρίσκονται εκεί. Η Google είναι, σε κάποιο βαθμό, διαφανής σε αυτόν τον τομέα, αλλά, σε καμία περίπτωση, δεν δίνει έμφαση σ' αυτή τη λειτουργία. Υπάρχουν και... χειρότερα, άλλες περιπτώσεις εταιρειών που δε σου επιτρέπουν καν να έχεις πρόσβαση στα ηχητικά δεδομένα που έχουν συλλέξει, ούτε φυσικά στο πώς τα χρησιμοποιούν.

Τα ηχητικά δεδομένα τα οποία μπορεί να συλλέξει μια συσκευή για λογαριασμό κάποιας εφαρμογής πιθανώς δεν τα ακούει κάποιος άνθρωπος εργαζόμενος της (αν και κάποιοι στο Reddit ισχυρίζονται ότι και αυτό μπορεί να συμβαίνει), ωστόσο οι εταιρείες χρησιμοποιούν ειδικούς αλγόριθμους για να αναζητούν μοτίβα και να βγάζουν χρήσιμα συμπεράσματα για τις συνήθειες και τα ενδιαφέροντά σας. Τα ηχητικά αρχεία μπορεί να αποκαλύψουν διάφορες πληροφορίες. Αν, για παράδειγμα, βρίσκεστε στο δωμάτιο ή στο μπάνιο σας, αν είναι κάποιος μαζί σας. Με τη χρήση του μικροφώνου μπορεί να μετρηθούν τα επίπεδα θορύβου για να καθοριστεί αν κοιμάστε ή όχι.

«Ακόμη και αν θεωρείτε πως δε λέτε κάτι το σημαντικό, τα δεδομένα αυτά είναι σημαντικά, γιατί συγκρίνονται με πολλά άλλα και μέσω της σύγκρισης μπορεί να δημιουργηθεί ένα πολύ λεπτομερές προφίλ», εξηγεί η De Mooy. Πέρυσι, το CDT προειδοποίησε τις αρχές των ΗΠΑ για μια τεχνολογία γνωστή ως SilverPush. Αυτή χρησιμοποιεί κύματα ήχου για να παρακολουθεί τις δραστηριότητες σε πλήθος συσκευών. Η τηλεόραση, για παράδειγμα, εκπέμπει έναν ήχο, που οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιληφθούν. Αυτός ο ήχος μπορεί να γίνει αντιληπτός από το smartphone όμως. Έτσι, μπορεί εύκολα και γρήγορα να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η τηλεόραση και η συσκευή ανήκουν στο ίδιο άτομο.

Οι διαφημιστές έχουν αναπτύξει ακόμη πιο προηγμένες τεχνικές, καθώς, όσο πιο εύκολα παρακολουθούν τις ενέργειες του ατόμου, τόσο ευκολότερα μπορούν να του προβάλλουν σχετικές διαφημίσεις. Αν και εσείς αισθάνεστε ότι η συσκευή σας «ακούει» αυτά που λέτε δεν είστε οι μόνοι. Το Διαδίκτυο βρίθει από τέτοιες περιπτώσεις ατόμων που διατυπώνουν αντίστοιχες απόψεις.

Το Facebook και οι πρόσφατες φήμες πως χρησιμοποιεί το μικρόφωνο

Λίγο μετά τις πρόσφατες κατηγορίες ότι το Facebook χρησιμοποιεί το μικρόφωνο η εταιρεία δήλωσε: «Το Facebook δε χρησιμοποιεί το μικρόφωνο της συσκευής σας για να καθορίσει τι θα βλέπετε στο News Feed. Έχουμε πρόσβαση στο μικρόφωνο μόνο αν δοθεί η σχετική άδεια στην εφαρμογή μας και μόνο αν χρησιμοποιείτε ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό που απαιτεί πρόσβαση στον ήχο».

Επομένως, γιατί οι άνθρωποι είναι πεπεισμένοι πως το Facebook παρακολουθεί το μικρόφωνο της συσκευής τους και καθορίζει κατάλληλα τις προβαλλόμενες διαφημίσεις; Δυο είναι οι πιθανές εξηγήσεις σύμφωνα με τον Jason Hong, καθηγητή της Επιστήμης των Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Carnegie Mellon. «Είτε από σύμπτωση, είτε σερφάρουν στο Διαδίκτυο, βλέπουν ένα αντίστοιχο θέμα να συζητείται και έπειτα μιλούν γι' αυτό με τους φίλους τους. Το Facebook συνδέεται με πολλές ιστοσελίδες ανά τον κόσμο και συλλέγουν δεδομένα σχετικά με το περιεχόμενο που έχετε δει και βασίζει σε αυτό τις διαφημίσεις που σας προβάλλει. Αλλά από όσο γνωρίζουμε, δεν «ακούει» το μικρόφωνο».

«Όταν χρησιμοποιούμε μια υπηρεσία δωρεάν, «πληρώνουμε» με τις πληροφορίες που αφήνουμε σε αυτή. Το Internet που βλέπω εγώ είναι πολύ διαφορετικό από το Internet που βλέπετε εσείς», συμπληρώνει η Michelle De Mooy.

Ποια μέτρα μπορούμε να λάβουμε όμως σε περίπτωση που "ανησυχούμε";

Με υπηρεσίες φωνητικών εντολών όπως η Siri και το Google Assistant να γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, η συσκευή σας πάντοτε ψάχνει να «ακούσει» για μια λέξη κλειδί, την οποία επεξεργάζεται τοπικά. Δεν προβαίνει σε εγγραφή ήχου, εκτός και αν ακούσει τα «Ok Google» ή «Hey Siri». Τότε ηχογραφεί και ανεβάζει το αρχείο ήχου. Αυτές οι επιλογές μπορούν εύκολα να απενεργοποιηθούν μέσα από τις ρυθμίσεις του Android (Settings > Google > Search & Now > Voice και απενεργοποιούμε το “Ok Google” detection) αλλά και του iOS (Settings > Privacy). Ωστόσο, το ερώτημα με το τι γίνονται αυτές οι καταγραφές παραμένει.

Ο καθηγητής Jason Hong συμπληρώνει: «Κανένας σχεδόν δε διαβάζει τις πολιτικές απορρήτου και σίγουρα θα εκπλήξει τους περισσότερους από εσάς αν δείτε τι δεδομένα περιγράφουν πως συλλέγουν. Με το GPS, υπάρχει τουλάχιστον ένα μικρό εικονίδιο που δείχνει ότι γίνεται χρήση του, αλλά με το μικρόφωνο και τους άλλους αισθητήρες δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι χρησιμοποιείται και πότε».

Το πεδίο του ήχου, των φωνητικών εντολών και... καταγραφών δεν έχει η αλήθεια ωριμάσει ακόμη, αν πρέπει να το συγκρίνουμε με με άλλες μεθόδους που χρησιμοποιούν οι εταιρείες για να παρακολουθήσουν την ευρύτερη διαδικτυακή μας παρουσία, αλλά, καθώς οι συσκευές τείνουν να ακούνε συνεχώς και περισσότερο, προκύπτει σε πολλούς μια εύλογη ανησυχία. «Τα smartphones, οι smart TVs μας ακούνε όλο και περισσότερη ώρα και θα είναι πολύ πιο δύσκολο για εμάς να ελέγχουμε τι γίνονται όλα αυτά τα δεδομένα, με κάθε μια εταιρεία να προσπαθεί να μας συνδέσει με τη δική της υποδομή «cloud»», καταλήγει ο Hong και όλα όσα διαβάσαμε σίγουρα μας οδηγούν σε σκέψεις...

Ποια είναι η δική σας γνώμη αλήθεια για όλους αυτούς τους προβληματισμούς;